İblis, Hz Adem’e neden secde etmedi? | Dtarihi
Perşembe, Kasım 7, 2024

İblis, Hz Adem’e neden secde etmedi?

”Ve o zaman meleklere, ”Adem’e secde edin!” dedik, hemen secde ettiler. Yanlız İblis  dayattı ve büyüklüklük tasladı,böylece inkarcılardan oldu.” (Bakara34)

Bu; Yüce Allah’ın Hz Adem’i kendi eliyle yaratması ve ona kendi ruhundan üflemiş olması Hz Adem’e yapmış olduğu büyük bir ikramdır.

Nitekim Yüce Allah bununla ilgili olarak da  şöyle buyurmaktadır:

”Ben onun yaratılışını tamamlayıp, ruhumdan üflediğim zaman, siz hemen onun için secdeye kapanın!” (Hicr 29)

İşte Yüce Allah, şu dört hususta Hz Adem’i şereflendirmiştir:

1- Hz Adem’i kendi  eliyle yaratmış olması,

2- Hz Adem’e kendi ruhundan üflemiş olması,

3- Meleklere, Hz Adem’e secde etmelerini emretmesi,

4- Hz Adem’e, eşyanın isimlerini öğretmesi.

İşte bu sebepledir ki, Hz Musa, yüce alemde Hz Adem’le bir araya gelip de karşılıklı olarak tartıştıklarında Hz Adem’e:

-”Sen,  Allah’ın kendi eliyle yarattığı, sana kendi ruhundan üflediği, meleklerini sana secde ettirdiği ve sana her şeyin isimlerini öğrettiği insanlığın atasısın!’ demişti. (Buhari)

Başka bir ayette ise Yüce Allah şöyle buyurmaktadır:

”Gerçek şu ki, önce sizi yarattık, sonra size şekil verdik ve sonra meleklere, ‘Adem’e secde edin!’ dedik. Hemen secde ettiler, ancak İblis secde edenlerden olmadı. Allah ‘Ben sana secde etmeyi emretmişken,  seni ondan alıkoyan nedir?’ dedi. (İblis), ‘Ben dedi, Adem’den hayırlıyım; çünkü sen beni ateşten yarattın, onu ise çamurdan yarattın.” (Araf 11-12)

Hasan el Basri der ki: ”İblis, (kendisinin ateşten ve Adem’in çamurdan yaratıldığını, bu nedenle de kendisinin ondan daha üstün olduğunu söylemek suretiyle)  kıyaslama yaptı. İblis, kıyaslama yapanların ilkidir.

Muhammed İbn Sirin de der ki: ‘‘İblis, kıyaslama yapanların ilkidir. Güneşe ve aya tapılması da, sırf kıyaslama yoluyla meydana gelmiştir.”

Bunun anlamı şudur: İblis, kendisi ile Adem arasında kıyaslama yapmak suretiyle düşündü. Kendisinin, Adem’den daha üstün olduğu görüşüne vardı.  Kendisine ve diğer meleklere, Adem’e secde etme emri verilmiş  olmasına rağmen ona secde etmekten kaçındı. Eğer kıyaslama, nassa karşı yapılırsa geçersiz olur. Aslında onun bu kıyaslaması, zaten geçersiz bir kıyaslama şekliydi. Çünkü çamur, ateşten daha yararlı ve daha üstündür. Çünkü çamurda;  durgunluk, yumuşaklık,  ağırlık ve üretkenlik vardır. Ateşte ise sertlik, hafiflik, hız ve yakıcılık vardır.

Ayrıca Allah, Adem’i kendi eliyle yaratmış ve ona kendi ruhundan üflemek  suretiyle onu şereflendirmiştir. Bu nedenle de Allah, meleklere Adem’e secde etmelerini emretmiştir. Nitekim Yüce Allah bununla ilgili olarak şöyle buyurmaktadır:

”Hani bir zamanlar Rabbin meleklere demişti ki: ‘Ben, kuru bir çamurdan, şekillenmiş  balçıktan bir insan yaratacağım! Ben onun yaratılışını tamamlayıp, ruhumdan üflediğim zaman, siz hemen onun için secdeye kapanın!’ Bunun üzerine meleklerin hepsi topluca secde ettiler. Yanlız İblis secde edenlerle birlikte olmaktan kaçındı. Allah dedi ki: ‘Ey İblis Sen niçin secde edenlerle birlikte olmadın?’ İblis dedi: ‘Kuru bir çamurdan, şekillenmiş bir balçıktan yarattığın bir insana secde edemem!’ Allah dedi: ‘Öyleyse çık buradan, çünkü sen kovuldun! Bu lanet kıyamet gününe kadar senin üzerindedir!” (Hicr 28-35)

Böylece İblis, Allah’ın bu lanetini hak etmiş oldu. Çünkü İblis, Adem’i eksik görmek, onu küçümseyip horlamak, ona karşı üstünlük taslamakla ilahi emre muhalefet etti. Dolayısıyla da laneti hak etmiş oldu. Adem’e secde etme konusundaki kesin (ilahi) emre rağmen Hakk’a karşı inatçılık etti.

İbn Kesir – Peygamberler Tarihi

Son İçerikler

x