Timur, 30 Ekim 1400’te Halep şehrini almış, şimdi yakılıp yıkıldığı gibi, Timur da şehri yakıp yıkmış, çok insanı öldürtmüştü.
Böyle olduğu hâlde, birçok esere imza atmış Halep Kadısı İbn Şıhne‘nin (1348-1412) de içinde bulunduğu âlimleri toplayarak tartışır. “Şehit” mevzusu açılır. İbn Şıhne şöyle anlatır:
“[Timur] bize, ‘Semerkand, Buhara ve Herat gibi şehirlerdeki ulemaya sorduğum ve cevap alamadığım soruyu soruyorum… Yalnız onlar gibi olmayın! En iyiniz ve en bilgilinizden başkası bana cevap vermesin ve ne konuştuğunu bilsin…”
Bu arada Şafiî Kadısı Şerefüddin Musa el-Ensarî benim için ‘Bu bizim üstadımız, bu memleketin hocası ve müftüsüdür. Sadece Allah’tan yardım diler, ona sorun’ dedi.
Timur’un ‘Dün sizden ve bizden ölenler oldu, peki hangisi şehittir? Sizden ölenler mi, bizden ölenler mi?’ şeklindeki sorusu üzerine hepimiz sustuk kaldık.
Kendi kendimize ‘Onun âlimleri sıkıntıya sokuşu işte bu!’ diye söylendik. Kimseden ses çıkmıyordu ki, Allah bana cevabı hemen gösterdi ve ‘Aynı soru Hz. Muhammed’e de sorulmuştu. Ben de bu soruya onun gibi cevap veririm’ dedim.
Timur hemen bana döndü “…Peygamber Efendimize sorulan soru ve onun cevabı nedir?’ dedi. Ben de ‘Peygamber Efendimize, ‘Ya Resûlullah biri samimi inançla, diğeri cesaretle, öteki ise gösteriş için savaşıyor. Hangisi Allah yolundadır?’ diye sordular. Resûlullah da ‘Kim Allah lafzını yüceltmek için savaşırsa o şehittir’ şeklinde cevapladı dedim ve ‘Dün sizden ve bizden kim Allah lafzını yüceltmek için savaştı ve öldüyse o şehittir’ diye ekledim.
Bunun üzerine Timur ‘Güzel, güzel’ dedi.”
(Musa Şamil Yüksel, “Arap Kaynaklarına Göre Timur Ve Din”, Tarih İncelemeleri Dergisi, C. 23, S. 1, Temmuz 2008).
